De achterdeur van Bosch gaat open

De achterdeur van Jeroen Bosch ligt aan de Sint-Annaplaats: vanaf de Kleine Winst waar zijn atelier heeft gezeten, twee keer rechtsaf de hoek om. Dan ben je er. Donderdagavond was ik er ook. Met vriendin Liesbeth en zo’n vijftig anderen werd ik compleet overrompeld door het toneelstuk ‘De Achterdeur (van Jeroen Bosch)’. Gespeeld door studenten van het Koning Willem I College, samen met bewoners van de Annaplaats.

De locatie is adembenemend, maar het stuk ook. Want er komt nogal wat op je af. De intieme Annaplaats is het middeleeuws decor van een levendig buurtje, waar de mensen uit het raam hangen en naar elkaar roepen. Het gaat over de zonden van deze tijd, over vallen en opstaan.

Lust openbaart zich al direct bij aankomst in de schaars geklede vrouw met rode BH, die in vanuit een van de vensters haar diensten aanbiedt. Een andere vrouw hangt in touwen aan de gevel. Zij verbeeldt de hoogmoed. “Ik ben gevoelig, ik heb een groot hart, warm bloed,” roept ze.

Uit een ander venster reageert een dikke dame,  ze liefkoost het enorme stuk vlees in haar armen: “Maar ik ben jarig vandaag!” Staat zij voor gulzigheid? En de twee meisjes die uit hun raam hangen en, kauwend op roze kauwgum, loze twittertaal uitslaan: “Veel huiswerk, hashtag#“; welke zonde verbeelden zij?

Het toneelstuk zet al mijn zintuigen op scherp. Ik kan er soms geen touw aan vastknopen. Zie ik nu een naakte man door het publiek rennen? Slechts flarden tekst bereiken mijn oren. Ergens doemt pianomuziek op…de verstilling ontroert. Dan staan we plots tussen een groepje dansers. Ze zijn halfnaakt. De jongen naast ons, in jas met rugzak, begint ook te dansen. De meisjes verderop ook. “Moeten wij ook meedoen?” grapt Liesbeth. Even later tikt ze me op de schouder en wijst naar boven: daar zit een man, geweer in de aanslag.
Verwarring en verwondering strijden om voorrang.

Dan wordt de sfeer grimmig. Er wordt met wapens gedreigd. We doen onwillekeurig een stap opzij. Hel en verdoemenis zijn tastbaar. Tot een hemels licht aanbreekt en een vrouw zegt: “Zullen we ja tegen elkaar zeggen. Ja klinkt zoveel mooier dan nee”. Dan schrijdt een koor voorbij, een voor een komen de zangers naar buiten. Kippenvel! In het steegje gaan ze languit op de grond liggen. Ze blijven zingen terwijl het publiek zich langs hun lichamen een weg naar buiten baant.

Bijzonder. Ontroerend. Heftig. De Achterdeur gunt je een absurdistisch kijkje in ‘de achterdeur van de mens, de zondige mens’. Ik kreeg lang niet alles mee van de tekst, mijn ogen hadden het al druk genoeg. “Eigenlijk zouden we nog een paar keer moeten gaan kijken”, zegt Liesbeth. “Het is niet in een keer te bevatten”. Inderdaad, net als in een schilderij van Jeroen Bosch.

 

 

De initiatiefnemer van dit mooie project wil ik ook nog even noemen. Dat is Lieke Hooft, directeur  aan het Koning Willem I College en bewoner van de Annaplaats. Net als Hans, de man met het geweer: het is zijn venster waar hij in zit: Net als Roos, het 10-jarige buurmeisje dat haar rol met verve speelt; net als  Tiny van den Boomen, die piano speelde én dirigent is van de deelnemende koorzangers. (zie onderstaande foto’s van mij en Gerard Monté)

Hooft bracht haar buren en de studenten bij elkaar, waarna Natasja d’Armagnac de opdracht kreeg het idee verder uit te werken. “Ik wilde graag iets doen met onze buurt, in dit Jeroen Boschjaar. Dit is de plek waar’ie rondscharrelde. Ik ben blij en trots dat het is gelukt. Maar geloof me, we wisten niet waar we aan begonnen. Een van mijn buren woont al een week in haar slaapkamer!”

Meer informatie over cast & crew, zie: De Achterdeur van Jeroen Bosch Het toneelstuk is vanavond en morgen te zien vanaf 21.45 en 23.00 uur; zondag om 21.45 uur. En op vrijdag 17 en zaterdag 18 juni: 21.45 en 23.00 uur; zondag 19 juni: 21.45 uur. Locatie: St.Annaplaats. Kost 5 euro, gepast betalen aan de poort.
Wel vooraf reserveren via: deachterdeurvanjeroenbosch@gmail.com